بسته‌بندی، جزء ضروری یک محصول است که شناساندن و نگهداری محصول را از تولید تا مصرف بر عهده دارد. علم طراحی بسته‌بندی؛ دانش، هنر و فناوری محافظت از محصول برای نگهداری، انبارش، انتقال و توزیع، ذخیره، فروش و به‌کارگیری آن است به گونه‌ای که از سویی کمترین آزار در هنگام تولید تا مصرف به محتوای محصول و از سوی دیگر به محیط‌زیست وارد گردد.

بسته‌بندی شامل مراحل طراحی، ارزیابی، و تولید بسته‌ها می‌شود. بسته‌بندی به‌طور بسیار جامعی بر زندگی سایه افکنده‌ است، به‌طوری‌که در اطراف خود آن را مشاهده می‌کنیم. از اقلام مواد غذایی و دارویی گرفته تا کالاهای مصرفی و لوازم خانگی و کالاهای صنعتی و استراتژیک مانند محصولات پتروشیمی همه با بسته‌بندی مرتبط هستند. وظیفه اصلی بسته‌بندی محافظت از محصول است. بسته‌بندی با برچسب‌های استاندارد این امکان را می‌دهد تا متوجه شویم چه گونه محصولی درون بسته قرار دارد و شرایط حفظ و نگهداری آن چگونه است. سازمان جهانی استاندارد (ISO) و سازمان‌های معتبر و ملی استاندارد کشورهای پیشرفته گام‌های مهمی در تدوین استانداردهای بسته‌بندی و مشخصات فنی آن برداشته‌اند. طراحی بسته‌بندی شامل طراحی فیزیک بسته‌بندی و گرافیک آن است.^[۳] طراحی بسته‌بندی باید زیرگروه طراحی محصول باشد به گونه‌ای که به طراحی بسته‌بندی به عنوان جزئی از پویش عملیات طراحی محصول نگریسته شده و همپای آن شروع شود و انجام یابد.

تاریخچه بسته‌بندی در گذر زمان

مدت‌های طولانی است که از بسته‌بندی برای حفاظت کالاها استفاده می‌شود. اکنون می‌توان گفت که همه محصولات به‌صورت بسته‌بندی به مشتریان ارائه می‌گردد. بسته‌بندی از آن جهت که می‌تواند به کالا ظاهری زیبا و از نظر فنی نسبت به دیگر کالاها نمایی برتر بخشد، مورد توجه بسیار قرار می‌گیرد. و از آنجایی که ظاهر مناسب بسته‌بندی محصول نقش بسزایی در انتخاب محصول توسط مشتری دارد، و سبب جلب نظر مشتریان می‌گردد، بدین جهت بسته‌بندی دارای نقش بسیار مهمی است.

بسته‌بندی نخست با به‌کارگیری مواد طبیعی مانند برگ درختان آغاز و سپس تولید محصولات با مواد بافتنی و ظروف انجام شده‌ است.

تخمین زده‌ می‌شود که شیشه و چوب موادی هستند که حدود ۵۰۰۰ سال برای بسته‌بندی مورد استفاده بوده‌اند.

در سال ۱۸۲۳ پیتر دوراند انگلیسی صاحب نخستین حق اختراع برای قوطی فلزی شد به عنوان نخستین بسته‌بندی ساخته‌شده از ورقه‌های فلزی بود. در ادامه در سال ۱۹۰۰ قوطی‌های سه قطعه‌ای دو اتصالی مورد استفاده قرار گرفتند.

در همین زمان بود که کاغذ و مقوا به عنوان دو ماده مهم در بسته‌بندی مورد استفاده قرار گرفتند که سپس با ابداع پلاستیک این ماده رفته رفته جایگزین کاغذ و فلز شد.

استفاده گسترده از پلاستیک در بسته‌بندی پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد.

پلی‌اتیلن در طول جنگ در مقیاس گسترده‌ای تولید شد و پس از جنگ تبدیل به قابل دسترس‌ترین ماده در بازار شد، به طوری که در آغاز جایگزین کاغذ مومی در بسته‌بندی نان شده بود.

از سال ۱۹۷۰ بسته‌بندی پلاستیکی به سرعت رو به رشد نهاد.

با پیشرفت فناوری و وضعیت کنونی مواد اقتصادی و مناسب‌تری پا به عرصه صنعت بسته‌بندی گذاشتند. چرا که در گذشته بسته‌بندی تنها برای ترابری و محافظت به کار می‌رفت، اما امروزه با مواد گوناگون موجود، بسته‌بندی وظیفه و نقش تبلیغاتی برای محصول را نیز بر عهده گرفته است.

در نتیجه امروزه بسته‌بندی جزئی از سیاست‌های فروش و بازاریابی است. چرا که این بسته‌بندی است که بین محصولات مشابهی که در قفسه‌های فروشگاه‌ها در کنار هم چیده شده‌اند، تفاوت ایجاد می‌کند.